Kaçak elektrik kullanımı Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri olmasına rağmen, 2016 yılına kadar hala sorun devam etmektedir.
EPDK kayıp kaçak elektrik oranı yüksek olan il ve ilçelere yeni düzenleme getiriyor. Yeni düzenlemede Türkiye’nin en çok kaçak elektrik kullanan iller baş sırada olacak.
Kayıp kaçak elektrik Türkiye’nin yıllardan beri bitmeyen sorunu. Her yeni düzenleme bir umutla başlıyor fakat uygulamalar ne kadar tutar bilemiyoruz. Kaçak elektrik kullanan illere baktığımızda bu illerin çoğunun Güneydoğu bölgesinde olduğunu görüyoruz. Bu bölge kayıp kaçak elektrik konusunda sıkıntılı olmaya devam ediyor. Bakalım yeni bölgesel uygulamada neler değişecek.
Hangi il ne kadar kaçak elektrik kullanıyor?
Ülkemizin kayıp kaçak elektrik kullanımı başta olmak üzere bütün enerji konularında daha hassas davranması gerekiyor. Bu hassasiyet sadece vatandaşları değil yöneticileri de kapsıyor.
Dağıtım Sistemindeki Kayıpların Azaltılmasına Dair Tedbirler Yönetmeliği, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, yüksek kayıplı şirketlerin tespiti, bu şirketlerin tarifeleri, verimlilik parametreleri, hedef kayıp oranları ve kontrol edilemeyen işletme giderleri gibi hususlarla ilgili genel ilkeler ortaya konuldu.
Elektrik kayıp oranı yüksek şirketlerin yatırımlarıyla ilgili de düzenlemeler getiren yönetmelikle, kayıp oranlarının düşürülmesi amacıyla ilgili mevzuat çerçevesinde Otomatik Sayaç Okuma Sistemi’nde yer almayan sayaçlar, ilgili şirketin yatırım planına konularak bu sisteme dahil edilecek.
Bu şirketlerin dağıtım bölgeleri içinde yer alan ve önceki yıl gerçekleşmelerine göre kayıp oranı yüzde 30’un üzerinde olan il ve ilçelerde ilgili dağıtım şirketi tarafından kayıp-kaçak ile mücadele kapsamında, elektrik sayaçlarının tesisi için mevzuatta tanımlanan yerden farklı bir yer belirlenebilecek. Sayacın konulduğu nokta ile kullanıcının bağlantı noktası arasında ilgili kullanıcı dışında yapılacak müdahaleler ise dağıtım şirketinin sorumluluğunda olacak.
Kayıp kaçak elektrik dönemi 2016
KAYIP KAÇAK ELEKTRİK İÇİN KONTROL SAYAÇLARI GELİYOR
Yüksek kayıplı şirketlerin dağıtım bölgeleri içinde yer alan ve önceki yıl gerçekleşmelerine göre teknik ve teknik olmayan kayıp oranı yüzde 30’un üzerinde olan il ve ilçelerde ilgili dağıtım şirketi tarafından kayıp-kaçak ile mücadele için, belli şartlar altında, birden fazla müşterinin toplam tüketimini ölçen kontrol sayacı tesis edilebilecek. Yeni düzenleme kapsamındaki ortaya çıkacak maliyetlerden bazıları şirketlerin tarife hesaplamalarında yatırım harcaması olarak dikkate alınacak.
Ayrıca EPDK, yayımladığı bir tebliğle Akaryakıt Haricinde Kalan Petrol Ürünlerinin Yurt İçi ve Yurt Dışı Kaynaklardan Teminine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de de bazı değişikliklere gitti.
Dicle Elektrik Dağıtım AŞ (DEDAŞ) Sözcüsü Mehmet Gökay Üstün, Güneydoğu Anadolu’da kaçak elektrik kullanımının yüzde 70-75’i bulduğunu vurguladı. Üstün, bu oranın yüzde 95’i bulduğu yerler de olduğuna işaret etti.
“GÜNEYDOĞU İLLERİ 30-35 SENEDİR KAÇAK KULLANIYORLAR”
Siyasi tartışmalara da neden olan Güneydoğu illerinde kaçak elektrik kullanımı ile ilgili şikâyetler artıyor. Bu illerin büyük bölümüne dağıtım hizmeti veren DEDAŞ’ın Sözcüsü Mehmet Gökay Üstün, Cihan’a yaptığı açıklamada sorunun önemli olduğunu ve duyarlılık gerektirdiğini dile getirdi. Güneydoğu’da kaçak kullanımının 30-35 seneye dayanan bir konu olduğunu anlatan Üstün, “Sorun, bölgeye elektriğin verildiği döneme tekabül ediyor. Burada elektrik 30-35 sene evvel veriliyor ama fatura elektrikten 10-15 sene sonra gönderilmeye başlıyor. Bu da bölge halkında hizmetin bedelsiz kullanıldığı anlayışını doğuruyor.” ifadelerini kullandı.
Güneydoğu kaçak elektrik oranı:
“KAÇAK ELEKTRİK ORANI YÜZDE 95’İ KAÇAK KULLANAN YER VAR”
Üstün, şöyle devam etti:
“Bizim hizmet verdiğimiz 6 ilde yani Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak’ta senede ortalama 20 milyar kilowatt/saat enerji tüketiliyor. Bunun kabaca yüzde 70-75’i kayıp kaçak olarak kullanılıyor. Bu oran her yerde aynı değil. Oranın yüzde 50’nin altında olduğu alanlar da var, yüzde 95’i bulduğu alanlar da var. Kayıp kaçak bedeli ödenmeyen elektrik demek. Ama bu bedel bir şekilde ödeniyor. Türkiye’de faturalarını ödeyen abonelerimiz, faturalarını ödemeyen abonelerimizin elektrik bedellerini karşılamak durumunda. Yani siz ve ben, Diyarbakır’da faturasını ödeyen ile Tekirdağ’da faturalarını ödeyen abonemiz ne yazık ki faturalarını ödemeyen abonelerimizin bedelini yüklenmek durumunda. Bu da faturaya yüzde 10-11 ek yük bindirmekte. Bu, tek başına bölgenin yükü değildir; Türkiye’nin tüm bölgelerinde kayıp kaçakların faturalara yüklediği yüktür. Çünkü kayıp kaçak İstanbul’da da var, İzmir’de de var, Diyarbakır’da da var, Van’da da var.”
“VİRANŞEHİR’DE KESİNTİNİN NEDENİ TRAFONUN YÜKE DAYANAMAMASI”
Viranşehir’de elektrik kesintilerin ardından çıkan olaylara değinen Gökay, şunları kaydetti:
“Yakınlarda bu bölgede bir şeyler oldu. Elemanlarımıza tepki oldu. Viranşehir 2015’in ilk 6 ayında 684 milyon lira elektrik kullanmış bir bölgemiz. Burada kayıp kaçak oranı yüzde 90,5 dolaylarında. Bu yüzde 90,5 demek verdiğimiz elektriğin yüzde 9,5’ini tahsil etmemiz demek. Bölgede sulama ve tüketim yoğun. Türkiye’de şu an ortalama abonenin kullanımı aylık 550 kilowatt/saat ama Viranşehir’e gittiğinizde bu rakam 3 bin 250 kilowatt/saat.
“TÜRKİYE ORTALAMASININ 6,5 KAT FAZLASINI KULLANIYORLAR”
Yani Türkiye ortalamasının 6,5 katı. Bu kabul edilir bir durum değil. Bölgemizin içinde ufak ufak, lokal olarak böyle yapılar beliriyor. Örneğin kimi köylerde yüzde 99 kayıp kaçak oranları var.
TÜRKİYE’NİN EN ÇOK KAÇAK ELEKTİRİK KULLANAN YERİ
Burada Viranşehir gibi bir yerde böyle 6,5 kat kullanım var. Bölgemizin abone başına önemli tüketimi var ama Türkiye ortalamasının 2,2 katı kullanır. Viranşehir de bölgenin ortalamasının 3,5 katı elektrik tüketiyor. Burada trafo ve hat ağının böyle bir yüke dayanması mümkün değil. Bu, belirli seviyelerde belirli bir kesinti ve teknik soruna neden olacaktır. Viranşehir halkının aşırı tüketiminden dolayı, yazın sulamalardan dolayı, gereksiz tükettikleri enerjiden dolayı elektrik kesintilerine maruz kalmaları kaçınılmaz. Bu, bizim yaptığımız bir kesinti değil, altyapının yükü taşıyamamasından ileri gelen bir durum. Altyapıyı güçlendirmenin de uluslararası ilkeleri ve kuralları vardır. Yani Türkiye’ye göre 6,5 kat elektrik tüketen bir bölgeyi taşıyacak altyapı yoktur. Tabii trafo, hat çökecek ve elektrik kesilecektir.”
“DEVLET YANIMIZDA OLMALI”
Mehmet Gökay Üstün, kaçağa karşı mücadelede kolluk kuvvetlerinin önemli rol oynadığından söz etti. Üstün, “Şirket olarak mücadele yürütüyoruz, elemanlarımızın bu anlamda önemli yeri var. Ama bu, tek başına yapılacak bir mücadele değil. Diğer oyuncular da mücadelede yer almalıdır. Kaçakla mücadelede bir alana giremiyorsak, bu şehir içinde ise polisin yanımızda olması, bir köyde kırsalda mücadeleyi yapıyor, tepki görüyorsak burada jandarma yanımızda olmalıdır. Burada belki belirli senkronizasyonlarda hata veya uyuşmazlık var. Belki biz doğru ifade edemiyor, zamanında karşı tarafa belirtemiyoruz. Ya da bölgenin belki belirli hassasiyetlerinden dolayı beklediğimiz oranda mücadele yandaşlığı yapamıyoruz.” dedi.
“GÜNAH VE AYIP OLDUĞU ANLATILMALI”
Üstün, kayıp kaçakla mücadeleye derneklerin ve kanaat önderlerinin mücadeleye dahil olmasını talep etti. İlaveten mabetlerde ve okullarda elektriğin bir bedelinin olduğunun anlatılması temennisinde bulundu.
Kayıp kaçaklar ile ilgili yapılandırmalara gittiklerini, dönem dönem kampanyalara yöneldiklerini vurguladı. Bu çerçevede ‘Bereketi Bol Olsun’ kampanyasını başlattıklarına temas eden Üstün, şunları bildirdi:
“Tarımda sulamaya ilgi var. Bölgede çiftçimiz, hasadını inşaallah yapacak ama ektiği mısır ve pamuğu maksimum miktarda suluyor. Bundan evvel buğdayı ve arpası vardı, onlar sulandı ve hasat edildi. Burada çiftçimizin maliyetinin inmesi için kampanyayı başlattık. Kampanya ile elektrik kullanımı ve maliyeti konusunda çiftçiyi anladığımıza işaret etmeyi amaçladık. Kampanyayı devletin ilgili kurumları ile kurguladık. Bu kurumların görevlileri, elektrik bedelinin sulama bedeline yakınlaştırılması durumunda burada katılımın artacağı, çiftçinin kampanyadan daha çok yararlanacağını ifade ettiler. Biz de elektrik bedelinin yüzde 25’ini talep ettik. Kampanyadan yararlanarak elektrikten faydalanmanın mümkün olacağını beyan ettik.
“KAÇAK ELEKTRİK BORÇ ÖDEME KAMPANYASI SÜRÜYOR”
Kampanya devam ediyor, esasında 30 Haziran’da tamamlandı ama erişimde sorun yaşayan çiftçiler bu kampanyadan yararlanabilir. Kampanyaya katılımın yüzde 100 olması temennimiz. Bölgede elektrik kullanımının 30-35 senedir kaçak olmasından dolayı bu direncin kırılmasında sorunla karşı karşıyayız. Yine sulama, elektrikli pompajlı sulama maliyetli. Şu an çiftçiler böyle bir maliyeti ele almıyor. Onlar için bu maliyeti gider kalemine yazmak kolay olmuyor. Kampanyaya katılım belli bölgelerde öngörüleri aşıyor, mutlu ediyor. Ama kimi bölgelerde şaşırtıcı şekilde gerilerde. Ama ortalamaya vurduğumuzda kampanyaya ilgiden memnunuz. Katılımın artacağını öngörüyoruz. Elektrik bedelinde yüzde 75 indirim yapıyoruz, yüzde 25 talep ediyoruz. Böyle bir indirim yok. Türkiye’de hiçbir yatırımcı, hiçbir kesim bu bedelle elektrik kullanmıyor.”
Yorumlar